Przepisy o elektromobilności – dopuszczenie montażu punktów ładowania

Zgodnie z art. 12b ust. 1 ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych, punkt ładowania w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych instaluje się i eksploatuje po uzyskaniu zgody zarządu wspólnoty lub spółdzielni lub osoby sprawującej zarząd nad daną nieruchomością, wydawanej na wniosek osoby posiadającej tytuł prawny do lokalu w tym budynku i stanowisko postojowe do wyłącznego użytku. Po złożeniu wniosku zarząd wspólnoty lub spółdzielni lub osoba sprawująca zarząd nad daną nieruchomością zleca sporządzenie ekspertyzy dopuszczalności instalacji punktów ładowania (art. 12b ust. 4).

Przedmiotem tej ekspertyzy jest m. in. ocena instalacji elektrycznej w obrębie budynku, a także ocena stanowisk postojowych pod względem dopuszczalności przyłączenia do tej instalacji punktu ładowania oraz zasad bezpieczeństwa związanych z jego używaniem (art. 12c ust. 1). Ekspertyza ta musi określać m.in.

• rozwiązania budowlane oraz techniczno-instalacyjne, jakie powinny być przyjęte przy instalacji punktu ładowania, w tym wymagania dotyczące wyrobów zastosowanych do instalacji tego punktu (art. 12c ust. 5 pkt 3),

• warunki niezbędne do bezpiecznej eksploatacji punktu ładowania (art. 12c ust. 5 pkt 4),

• wymagania, jakie powinny być spełnione w zakresie bezpieczeństwa pożarowego w związku z zainstalowaniem punktu ładowania (art. 12c ust. 5 pkt 5).

Sporządza ją osoba wykonująca samodzielną funkcję techniczną w budownictwie – posiadająca uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych do projektowania bez ograniczeń (art. 12c ust. 3).

Zgodnie z art. 12c ust. 4 ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych jej autorowi udostępnia się:

• wyniki okresowego badania instalacji elektrycznej, wymaganej przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane,

• dokumenty, w tym opracowania, o których mowa w art. 63 tej ustawy, do których nalezą m. in. projekt budowlany, projekty wykonawcze (rysunki i opisy służące realizacji obiektu), w tym projekty zastosowanych urządzeń przeciwpożarowych, protokoły odbiorów częściowych i końcowych.

W tym kontekście władający obiektem (budynkiem), reprezentowany w omawianym przypadku zwykle przez zarząd wspólnoty lub administrację spółdzielni, powinien przedstawić sporządzającemu ekspertyzę wszystkie wątpliwości, informacje i dokumenty (w tym np. posiadaną dokumentację projektową, stanowiska projektanta obiektu lub posiadane opinie rzeczoznawców do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych), które mogą wiązać się z tematem ekspertyzy, w tym takie, które mogą wskazywać na niedopuszczalność instalacji punktów ładowania w garażu.

Z kolei ekspertyza, uwzględniając stan faktyczny występujący w konkretnym przypadku oraz ww. dokumenty i informacje, powinna w sposób wyczerpujący i jednoznaczny rozstrzygać wszystkie kwestie dotyczące bezpieczeństwa pożarowego, które związane są z możliwością instalowania punktu ładowania w budynku (np. mieszkalnym wielorodzinnym), w szczególności w kontekście konieczności:

• zapewnienia odpowiedniego ograniczenia możliwości powstania pożaru, a w razie jego wystąpienia ograniczenia rozprzestrzeniania się ognia i dymu wewnątrz budynku,
• uwzględnienia bezpieczeństwa ekip ratowniczych oraz przygotowania obiektu budowlanego do prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych.

Z ekspertyzy powinno wynikać, że w określonych okolicznościach instalacja punktu ładowania jest możliwa albo nie jest. Jeżeli z ekspertyzy wynika, że instalacja punktu ładowania zgodnie z wnioskiem, o którym mowa w ust. 1, nie jest możliwa, zarząd wspólnoty lub spółdzielnia lub osoba sprawująca zarząd nad daną nieruchomością odmawia udzielenia zgody na jego zainstalowanie i eksploatację (art. 12b ust. 8 pkt 1).

Oczywiście przepisy ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych regulują jeszcze szereg innych zagadnień dotyczących np. kosztów sporządzenia ekspertyzy, możliwości jej wykonania dla wielu punktów ładowania oraz terminów załatwiania sprawy. Zachęcamy do ich lektury, zwłaszcza art. 12 – 12c. My skupiliśmy się na zagadnieniach związanych sensu stricte z bezpieczeństwem pożarowym.

Przepisy budowlane i przeciwpożarowe – konieczność zapewnienia bezpieczeństwa

Niezależnie od opisanych wcześniej uwarunkowań prawnych określonych przepisami ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych, władający obiektem budowlanym (wzgl. jego częścią), np. jego właściciel lub zarządca, mają obowiązek zapewnić m. in.:

• odpowiednie warunki ochrony przeciwpożarowej w obiekcie, co wynika z art. 4 ust. 1 i 1a ustawy o ochronie przeciwpożarowej, a także

• użytkowanie obiektu w sposób zgodny z jego przeznaczeniem oraz utrzymywać go w należytym stanie technicznym, nie dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości użytkowych i sprawności technicznej, w szczególności w zakresie związanym z wymaganiami, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1-7 ustawy Prawo budowlane, dotyczącymi m.in. bezpieczeństwa pożarowego, co wynika z art. 5 ust. 2 i art. 61 pkt 1 tej ustawy.

Przepisy przeciwpożarowe oraz przepisy techniczno-budowlane dotyczące budynków, nie określają jednak wprost wymagań w zakresie instalowania punktów ładowania pojazdów elektrycznych oraz dopuszczalności parkowania tych pojazdów w garażach. W związku z tym przedmiotowe zagadnienie powinno być rozstrzygane w oparciu o wymagania podstawowe dotyczące bezpieczeństwa pożarowego oraz zasady wiedzy technicznej (vide art. 5 ust. 1 pkt 1-7 ustawy Prawo budowlane), przy jednoczesnym uwzględnieniu:

• warunków ochrony przeciwpożarowej danego obiektu budowlanego (strefy pożarowej garażu), określonych w projekcie budowlanym, w szczególności charakterystyki pożarów przyjętych do celów projektowych, a także

• postanowień wynikających z innej dokumentacji obiektu, zwłaszcza tej dotyczącej bezpieczeństwa pożarowego, np. projektów urządzeń przeciwpożarowych lub ekspertyz technicznych z zakresu ochrony przeciwpożarowej.

W takich dość niejednoznacznych i niekomfortowych uwarunkowaniach prawnych można albo samodzielnie podejmować się dokonywania analiz i ocen w omawianym zakresie lub też posiłkować się, oczywiście na zasadzie dobrowolności, o której mowa w art. 8 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, specjalistyczną wiedzą rzeczoznawców do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych lub inżynierów z zakresu bezpieczeństwa pożarowego. Z takiej możliwości może skorzystać zarówno władający obiektem budowlanym, podmiot zlecający sporządzenie ekspertyzy, jak i osoba ją sporządzająca.

Zasady wiedzy technicznej – nowe wytyczne

Do niedawna dostęp do wiedzy technicznej w rozpaprywanym zakresie, z której mogliby skorzystać osoby sporządzające ekspertyzę dopuszczalności instalacji punktów ładowania, rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz władający obiektami budowlanymi (wzgl. ich częściami), był bardzo ograniczony.

Wytyczne w zakresie ochrony przeciwpożarowej garaży w obiektach budowlanych, przeznaczonych do ładowania samochodów elektrycznych i hybrydowych plug-in (dostępne na www.cnbop.pl)

W 2024 r. specjaliści z KG PSP, CNBOP-PIB i PSPA opracowali jednak „Wytyczne w zakresie ochrony przeciwpożarowej garaży w obiektach budowlanych, przeznaczonych do ładowania samochodów elektrycznych i hybrydowych plug-in”. Jest to publikacja mająca wymiar bardzo praktyczny. Przedstawia w czytelny sposób m. in.:

• wymagania w zakresie ochrony przeciwpożarowej dla miejsc w obiektach budowlanych, a także poza nimi, przeznaczonych do ładowania samochodów elektrycznych i hybrydowych plug-in,

• kluczowe czynniki wpływające na bezpieczeństwo pożarowe miejsc w obiektach budowlanych i poza nimi, przeznaczonych do ładowania ww. samochodów.

Co istotne – wytyczne zawierają specjalnie przygotowane listy kontrolne (podstawową i uproszczoną, przeznaczoną dla niektórych garaży jednokondygnacyjnych w budynkach mieszkalnych) służące analizie i ocenie bezpieczeństwa pożarowego punktów ładowania samochodów elektrycznych oraz hybrydowych plug-in.

Z wytycznych wynika, że w każdym przypadku, zakres sprawdzeń i weryfikacji dokonywanych w ramach analizy i oceny zagrożenia stwarzanego przez punkty i stacje ładowania samochodów elektrycznych powinien objąć, adekwatnie do stopnia skomplikowania obiektu, następujące czynniki:

• lokalizacja stanowisk do ładowania,

• liczba punktów ładowania i stanowisk postojowych przystosowanych do zainstalowania punktów ładowania,

• środki ochrony przed pożarem zastosowane w instalacji elektrycznej, w tym m.in. zabezpieczenia nadmiarowoprądowe, różnicowoprądowe, przepięciowe,

• uwarunkowania techniczno-budowlane garażu,

• klasa odporności ogniowej elementów budynku,

• podział obiektu na strefy pożarowe i dymowe,

• wyposażenie w urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice,

• warunki ewakuacji,

• przygotowanie obiektu do prowadzenia działań ratowniczych, w tym zapewnienie zapotrzebowania w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru oraz drogi pożarowej.

W przypadku stwierdzenia, że poziom ochrony przeciwpożarowej obiektu jest niedostateczny w stosunku do zidentyfikowanych zagrożeń pożarowych, przewidziane powinno zostać zastosowanie dodatkowych zabezpieczeń technicznych oraz organizacyjnych.

Zgodnie z Wytycznymi w ramach analizy i oceny warunków ochrony przeciwpożarowej rozpatrzone powinny być przede wszystkim dwa podstawowe czynniki ryzyka:

• niekontrolowany (swobodny) rozwój pożaru pojazdu elektrycznego przez długi czas, w skutek jego niewykrycia lub niezauważenia (np. wystąpienie pożaru
  w porze nocnej w garażu w budynku mieszkalnym niedozorowanym przez urządzenie/system umożliwiający automatyczną detekcję pożaru),

• rozprzestrzenianie się pożaru na kolejne sąsiednie pojazdy przechowywane
  w garażu, prowadzące do powstania szkód w dużych rozmiarach, włączając w to możliwość poważnego uszkodzenia konstrukcji budynku, w którym zlokalizowano garaż, a nawet w skrajnym przypadku rozprzestrzenienie się pożaru na sąsiednie obiekty,

które powinny zostać ograniczone w możliwie największym stopniu.

Jeżeli mielibyśmy zwrócić uwagę na jeden, najbardziej praktyczny wniosek z wytycznych dla władających obiektami budowlanymi (wzgl. ich częściami), to brzmiałby on następująco: „nieakceptowalne jest instalowanie w garażach punktów ładowania samochodów elektrycznych, jeśli w obiekcie nie zapewniono żadnych rozwiązań służących szybkiej i skutecznej detekcji pożaru i przekazania informacji o tym zagrożeniu”. Należy jednak zaznaczyć, iż wytyczne przewidują stosowanie do tej detekcji także innych rozwiązań niż klastyczny system sygnalizacji pożarowej z czujkami pożarowymi.

Automatyczne wykrycie pożaru i przekazanie informacji o jego wystąpieniu (np. do zarządcy oraz straży pożarnej) ograniczy możliwość jego długotrwałego swobodnego rozwoju.

Natomiast aby ograniczyć rozprzestrzenianie się pożaru w obrębie garażu oraz szkody o dużych rozmiarach wytyczne przewidują możliwość stosowania zarówno:

• czynnych zabezpieczeń przeciwpożarowych – odpowiednich rozwiązań zapewniających niezwłoczne podanie środków gaśniczych (stosowanie urządzeń gaśniczych, które samoczynnie się uruchomią i podadzą te środki - SUG), jak i

• biernych zabezpieczeń przeciwpożarowych – lokalnych oddzieleń przeciwpożarowych oraz rozwiązań ograniczających oddziaływanie pożaru na konstrukcję budynku.

Zastosowanie jednego lub obu z tych rozwiązań, poza sytuacją występowania w tym zakresie obowiązku prawnego, nie ma jednak charakteru rekomendacji bezwzględnej (inaczej niż w odniesieniu do omówionej wcześniej kwestii detekcji i przekazania informacji o pożarze), i zależy od uwarunkowań występujących w konkretnym przypadku.

Uwarunkowania te zostały w wytycznych wymienione enumeratywnie i należą do nich np.:

• zastosowanie do detekcji pożaru rozwiązania innego niż system sygnalizacji pożarowej,

• lokalizacja punktów ładowania w częściach garażu trudno dostępnych dla ekip ratowniczych,

• skupienie dużej liczby punktów ładowania w jednym miejscu,

• wydłużony szacowany czas dojazdu jednostek straży pożarnej (powyżej 15 minut).

Ponadto, generalnie w przypadku budynków mieszkalnych, w których spełniono aktualne wymagania ochrony przeciwpożarowej, w tym przepisy techniczno-budowlane w zakresie bezpieczeństwa pożarowego, dopuszcza się mniej restrykcyjne podejście, jednak przy spełnieniu dodatkowych warunków, określonych precyzyjnie w rozpatrywanych wytycznych, takich jak:

• wszystkie miejsca ładowania wyposażone w odpowiednie rozwiązania służące szybkiej, skutecznej detekcji i powiadomieniu (zaalarmowaniu) jednostek straży pożarnej,

• wysokość w świetle garażu min. 2,7 m,

• szacowany czas dojazdu jednostek straży pożarnej do obiektu max. 15 minut.

Niezależnie od tego dla wspomnianych powyżej dwóch rodzajów rozwiązań (czynnych i biernych) mających na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się pożaru w obrębie garażu oraz szkody o dużych rozmiarach, określono konkretne wymagania i parametry.

Przykładowo jako bierne rozwiązanie techniczno-budowlane (niewymagane, gdy zapewniono ochronę przez zabezpieczenia czynne – SUG), ograniczające rozprzestrzenianie się pożaru między stanowiskami do ładowania oraz stanowiskami postojowymi, przewidziano:

• ściany o klasie odporności ogniowej co najmniej EI 30 lub E 60, wykonane od posadzki do wysokości zapewniającej ograniczanie rozprzestrzenia się pożaru na pojazdy na sąsiednich stanowiskach, przy czym ich wysokość nie powinna być mniejsza niż 1,8 m od poziomu posadzki,

• inne rozwiązania ograniczające to rozprzestrzenianie przez czas co najmniej 30 minut (np. elastyczne rolowane zamknięcia przeciwpożarowe o klasie odporności ogniowej co najmniej EI 30 lub E 60).

Do ograniczenia odziaływania pożaru na konstrukcję budynku wytyczne przewidują:

• okładziny izolacyjne z materiałów niepalnych, ograniczające oddziaływanie strumienia ciepła konwekcyjnego od pożaru,

• okładziny zwiększające odporność ogniową stropu,

• zabezpieczenia ogniochronne zwiększające odporność ogniową stropu (np. farby lub natryski ogniochronne).

Oczywiście jest to tylko wycinek tych wytycznych przedstawiony naszym czytelnikom, aby mogli sobie wyrobić o nich pogląd i poznać ich zakres, poziom szczegółowości i walory praktyczne. Nie jest możliwe przedstawienie ich w całości, gdyż dokument ten zawiera 165 stron. Aby zapoznać się z wytycznymi i rozwiązaniami technicznymi i organizacyjnymi (np. dotyczącymi samej instalacji elektrycznej, stosowania w niej zabezpieczeń określonych zabezpieczeń oraz przeciwpożarowego wyłącznika prądu) zachęcamy do lektury tego opracowania w całości (lub chociażby w ich zasadniczej merytorycznej części).

WiedzaPożarnicza.pl planuje w przyszłości przeprowadzenie szkoleń w omawianym zakresie – obserwujcie naszą platformę.

Podsumowanie

Zarząd wspólnoty lub spółdzielni lub osoba sprawująca zarząd nad daną nieruchomością zlecając sporządzenie ekspertyzy dopuszczalności instalacji punktów ładowania powinni zwrócić uwagę, aby jej autor uwzględnił aktualne zasady wiedzy technicznej dotyczące ochrony przeciwpożarowej garaży w obiektach budowlanych, przeznaczonych do ładowania samochodów elektrycznych i hybrydowych plug-in. Warto mieć świadomość, że wskazują one na konieczność przyjmowania konkretnych rozwiązań organizacyjnych oraz technicznych. W każdym przypadku podstawą jest oczywiście zapewnienie rozwiązań umożliwiających automatyczne wykrycie pożaru i przekazanie informacji o jego wystąpieniu.

Wiedzę w tym zakresie powinni posiadać sami władający obiektem budowlanym (wzgl. jego częścią), np. jego właściciel lub zarządca, na których spoczywają obowiązki zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa pożarowego w obiekcie budowlanym.

Zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa pożarowego w obiekcie ma charakter fundamentalny i trzeba ten aspekt brać pod uwagę w każdym przypadku dokonywania zmian związanych z wprowadzaniem nowych rozwiązań technicznobudowlanych (w tym instalacyjnych), a także zmian w zakresie sposobu wykorzystywania przestrzeni znajdujących się w jego obrębie. Jeżeli władający obiektem budowlanym stwierdza, iż wprowadzenie określonych zmian spowoduje obniżenie poziomu bezpieczeństwa pożarowego w obiekcie poniżej poziomu akceptowalnego, nie powinien on dopuścić do ich wprowadzenia. W trudniejszych przypadkach warto w tej kwestii posiłkować się opinią rzeczoznawców do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych (wzgl. inżynierów pożarnictwa, ale tylko tych znających tą problematykę).

Bezrefleksyjne podejście do tego zagadnienia może skutkować znacznymi, nieakceptowanymi przez ogół mieszkańców stratami materialnymi (np. uszkodzeniem wskutek pożaru głównej konstrukcji nośnej budynku i włączeniem go z użytkowania), a nawet zagrożeniem dla życia lub zdrowia ludzi.

Jest to o tyle istotne, że odpowiedzialność spada na podejmujących określone decyzje w omawianym zakresie. Nie są one weryfikowane przez Państwową Straż Pożarną w procedurze odbiorowej, która jest stosowana przy przekazywaniu nowo wznoszonych obiektów do użytkowania (przepisy nie przewidują dokonywania odbioru przez PSP!).

Tylko rzetelne i merytoryczne podejście do problemu daje możliwość bezpiecznego użytkowania garaży wielostanowiskowych przez właścicieli pojazdów elektrycznych i hybrydowych. Zaznaczamy, że nie zawsze musi wiązać się to ze znacznymi nakładami finansowymi 😊.

Spodobał Ci się artykuł – podaj dalej link do niego! – udostępnij go innym.

Zobacz też nasze szkolenia.

Pozdrawiamy!

Zespół WiedzaPożarnicza.pl

Jeżeli chcesz otrzymywać informacje o kolejnych artykułach, webinariach lub szkoleniach  - 

Treść ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych - ISAP

Wielostanowiskowe hale garażowe w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych przeznaczone są do przechowywania i bieżącej, niezawodowej obsługi samochodów osobowych. Wynika to wprost z § 102 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2022 r. poz. 1225 z późn. zm.).

Jednak przy projektowaniu i wznoszeniu większości istniejących garaży nikt nie przewidywał, że będą one wykorzystywane do przechowywania pojazdów elektrycznych.

Dodatkowo w przestrzeni medialnej pojawia się wiele, często sprzecznych informacji nt. możliwości wjazdu tego rodzaju samochodów do garaży wielostanowiskowych, zwłaszcza podziemnych, a także zasad montażu w nich punktów służących do ich ładowania.

Z jednej strony ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1289 z późn. zm.) zawiera stosunkowo prostą procedurę dopuszczającą instalację punktów ładowania w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych. Z drugiej strony z wymagań dotyczących bezpieczeństwa pożarowego, określonych w ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 275 z późn. zm.) i ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2024 r. poz. 725 z późn. zm.), a także aktach wykonawczych do tych ustaw (rozporządzeniach), wynika konieczność zapewnienia w obiekcie budowlanym odpowiedniego poziomu tego bezpieczeństwa.

Samochody elektryczne w garażach wielostanowiskowych budynków mieszkalnych, a bezpieczeństwo pożarowe.

Tel.: 578 433 998  

Email: biuro@wiedzapozarnicza.pl